Kary za błąd w zgłoszeniu w SENT w świetle precedensowego wyroku NSA z dnia 7 grudnia  2018 r., sygn. akt II GSK 1696/18

Jak wynika z precedensowego wyroku NSA skarbówka, zanim ukarze firmę transportową za błąd w zgłoszeniu w SENT, powinna zbadać, czy sankcja jest proporcjonalna do przewinienia. Kary za błąd w zgłoszeniu w SENT to nie lada problem.

Zgodnie z przepisami ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów, czyli tzw. pakietu przewozowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 708 ze zm.) podmioty wysyłające lub odbierające towary wrażliwe (paliwo, alkohol skażony, susz tytoniowy, olej rzepakowy itp.) muszą wprowadzać najważniejsze informacje dotyczące przewozu towarów do elektronicznej bazy SENT prowadzonej przez Krajową Administrację Skarbową.

Podanie stosownych informacji dotyczy również firm przewozowych, które zajmują się przesyłką (m.in. numer licencji transportowej). Przewoźnik, który w ogóle nie zgłosi danych albo poda je błędnie (np. pomyli numer licencji), może zostać ukarany. Kary za błąd w zgłoszeniu w SENT w wysokości odpowiednio 20 tys. zł albo 10 tys. zł (wcześniej było 5 tys. zł).

Podmiot wysyłający lub odbierający, który nie zgłosi przewozu w bazie SENT, płaci sankcję w wysokości nawet 46 proc. wartości towaru brutto (nie mniej niż 20 tys. zł).

W świetle art. 22 ust. 3 pakietu przewozowego organ może odstąpić od ukarania firmy transportowej, jeśli przemawia za tym „ważny interes przewoźnika” albo „interes publiczny”, pod warunkiem że nie oznacza to przyznania pomocy publicznej.

W praktyce okazało się jednak, iż przepis ten jest martwy. Fiskus nigdy nie odstępuje od kar, nawet gdy są ku temu podstawy, a wysokie mandaty nakładane są nawet za niegroźne literówki w zgłoszeniach. W związku z powyższym Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce poprosiło rzecznika praw obywatelskich o interwencję  w tej sprawie, wychodząc z założenia, że obecne, nieproporcjonalne zasady nakładania kar są niezgodne z konstytucją.

Jak wykazuje analiza orzecznictwa w tym zakresie, część decyzji fiskusa jest uchylana przez sądy po to, aby urzędnicy dokładniej zbadali, czy nie powinni odstąpić od kary za błąd w zgłoszeniu w SENT (np. z uwagi na złą sytuację finansową firmy).

Przykładem takiego podejścia są orzeczenia sądów wojewódzkich: w Warszawie z 17 grudnia 2018 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 747/18) oraz z 8 listopada (sygn. akt VIII SA/Wa 624/18), we Wrocławiu z 5 grudnia 2018 r. (sygn. akt III SA/Wr 424/18), w Olsztynie z 28 czerwca 2018 r.(sygn. akt I SA/Ol 204/18).

Skarga kasacyjna od ostatniego wyroku została już rozpatrzona przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Chodziło o firmę transportową, która przewoziła paliwo. Podczas kontroli urzędnicy celno-skarbowi stwierdzili, że nie wpisała ona do bazy SENT swojego numeru licencji, co skutkowało wymierzeniem mandatu w wysokości 5 tys. zł (obecnie byłoby to 10 tys. zł).

Firma tłumaczyła, że nie wpisała numeru licencji z uwagi na błąd informatyczny, a kierowca w trakcie kontroli okazał kontrolującym wypis z ważnej licencji transportowej. Zdaniem firmy za tak drobny błąd nie powinno być tak surowej kary za błąd w zgłoszeniu w SENT, a urzędnicy powinni rozważyć,  czy w ogóle od niej nie odstąpić .

Ten ostatni argument okazał się przekonujący dla sądów obu instancji.

Wprawdzie WSA w Olsztynie przyznał, że kara jest zasadna, ale nie zgodził się z fiskusem, że nie można jej umorzyć, bo „nie leży to w interesie publicznym”. Sąd podkreślił, że jest to stanowisko „z gruntu pozbawione logiki”, bo przepisy pakietu przewozowego wprost pozwalają fiskusowi na odstąpienie od nałożenia mandatu. Fiskus powinien więc albo skorzystać z tego uprawnienia, albo umotywować, dlaczego nie jest to możliwe.

Tego samego zdania był też NSA. Zwrócił uwagę na to, że zgodnie z logiką fiskusa przepis pozwalający na odstąpienie od kary byłby w praktyce martwy. W praktyce każda ulga czy odstępstwo „w zapłacie należności publicznoprawnych powstałych wskutek naruszenia przepisów” byłyby niezgodne z zasadami konstytucyjnymi, choć zezwala na nie ustawodawca .

W wyroku z 7 grudnia 2018 r. sygn. akt  II GSK 1696/18 NSA orzekł, że fiskus, zanim nałoży karę, musi najpierw zbadać, czy nie mógłby od niej odstąpić z uwagi na „ważny interes przewoźnika” lub „interes publiczny”.

Nowe obowiązki dla korzystających z bazy SENT

Obowiązek uzyskania zaawansowanego poziomu dostępu do puesc :

• od 1 maja 2019 r. dla podmiotów wysyłających i podmiotów odbierających, które przesyłają lub aktualizują zgłoszenia w rejestrze SENT (SENT_100 lub SENT_200);
• od 1 sierpnia 2019 r. dla podmiotów odbierających, które uzupełniają zgłoszenia o informację o odbiorze towaru (zamykają zgłoszenie w SENT_100 lub SENT_200).

Obowiązek ten nie dotyczy przewoźników!

Firmy wysyłające, odbierające i przewożące towary wrażliwe muszą rejestrować przewozy  w bazie SENT. Od 1 maja 2019 r. dla podmiotów odbierających i podmiotów wysyłających został wprowadzony wymóg uwierzytelnienia na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Oprócz podania loginu i hasła będzie wymagany także tzw. Id SISC podmiotu, czyli 17-znakowy numer identyfikacyjny.

Ten sam obowiązek będzie dotyczył także podmiotów odbierających, które uzupełniają zgłoszenia o informację o odbiorze towaru. Dla tej grupy obowiązek ten stanie się wymagalny od 1 sierpnia 2019 r.

Dotychczas wystarczyło utworzyć konto e-mailowe na PUESC. Uwierzytelnienie zarejestrowanego użytkownika PUESC w celu przesłania, uzupełnienia lub aktualizacji zgłoszenia polegało na podaniu identyfikatora użytkownika (loginu) i hasła. Nie było obowiązku podawania 17-znakowego numer identyfikacyjnego. Dlatego zachodziła obawa, że może dochodzić do nadużyć ze strony podmiotów dokonujących przewozu. Sytuacje, że ktoś dokona zgłoszenia na dane innego podmiotu, na który tym samym zostaną przerzucone obowiązki z pakietu przewozowego, wydawały się bardzo prawdopodobne. Dlatego znowelizowano zapisy przepisu § 5 rozporządzenia w sprawie zgłoszeń przewozu towarów. Po wejściu w życie nowelizacji (odpowiednio w maju i w sierpniu 2019 r.) każdy podmiot, który zakończy procedurę uwierzytelniania na PUESC, otrzyma unikatowy 17-znakowy numer identyfikacyjny, który zapobiegnie nieautoryzowanemu dostępowi.

Świadczymy profesjonalne usługi podatkowe, działając nie tylko na obszarze Polski, lecz również zagranicy. Dzięki temu, że większość pracowników pracuje na miejscu w Katowicach i Ostravie, Klient otrzymuje dostęp do wszelkich świadczonych przez Kancelarię usług, co zapewnia pomoc na każdej płaszczyźnie działalności gospodarczej.